Ustawa za życiem – jest to ustawa o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin, w których urodziły się dzieci niepełnoprawne.
Dotyczy dzieci, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Ale zapisy w niej zawarte odnoszą się również do dzieci zagrożonych niepełnosprawnością.
Kto może skorzystać z uprawnień wynikających z tej ustawy:
* każda kobieta, w ciąży i jej rodzina (w zakresie informacji i poradnictwa na temat rozwiązań wspierających rodzinę),
* rodziny, w których przyjdzie albo przyszło na świat ciężko chore dziecko. Oznacza to:
a) ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo
b) nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu,
* kobiety, które otrzymały informację o tym, że ich dziecko może umrzeć w trakcie ciąży lub porodu,
* kobiety, których dziecko umarło bezpośrednio po porodzie na skutek wad wrodzonych,
* kobiety, które po porodzie nie zabiorą do domu dziecka z powodu:
a) poronienia,
b) urodzenia dziecka martwego,
c) urodzenia dziecka niezdolnego do życia,
d) urodzenia dziecka obarczonego wadami wrodzonymi albo śmiertelnymi schorzeniami.
Podstawą do skorzystania z uprawnień wynikających z ustawy jest zaświadczenie, które potwierdza ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu. Zaświadczenie o chorobie, powstałej w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, możesz otrzymać od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, który:
* posiada specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii.
Ponadto, zaświadczenie wydane przez:
* lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
* lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, który posiada specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii,
* specjalistę w dziedzinie pediatrii,
Uprawnia dzieci do 18 r. ż. do:
* skorzystania z wyrobów medycznych, na zasadach określonych w ustawie „Za życiem”,
* korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych
Z jakich uprawnień możesz skorzystać dodatkowo:
1. Okres okołoporodowy
* badania, które wykrywają potencjalne nieprawidłowości w ciąży (diagnostyka prenatalna),
* od 4 do 9 dodatkowych wizyt położnej w opiece nad dzieckiem (tzw. wizyty patronażowe) oraz większa ilość wizyt poradnictwa edukacji przedporodowej. Od 21 tygodnia ciąży do rozwiązania, położne przygotowywać będą kobiety do porodu i rodzicielstwa. Edukacja przedporodowa dotyczyć będzie porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa,
* poród w szpitalu na najwyższym specjalistycznym poziomie (III poziom referencyjny) – zgodnie ze wskazaniami lekarskimi,
* koordynowana opieka nad kobietą w ciąży, zwłaszcza w ciąży powikłanej.
Ustawa zakłada też, że podczas porodu i połogu kobieta powinna mieć zapewnioną opiekę położniczą, w tym zabiegi wewnątrzmaciczne, zgodnie ze standardami opieki położniczej nad ciążą i ciążą patologiczną. Noworodek
Ustawa szeroko opisuje uprawnienia, które dotyczą dziecka z orzeczoną niepełnosprawnością:
* porady jak pielęgnować i wychowywać dziecko,
* pierwszeństwo w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej,
* pomoc psychologiczna dla rodziców,
* rehabilitacja lecznicza,
* wyroby medyczne, takie jak pieluchomajtki, cewniki, protezy – na podstawie zlecenia upoważnionej osoby,
* zakup leków poza kolejnością,
* opieka nad dzieckiem na czas urlopu bądź odpoczynku (tzw. opieka wytchnieniowa o której już pisałam),
* opieka poprawiająca jakość życia osób w ostatniej fazie choroby (opieka paliatywna i hospicyjna w warunkach domowych lub stacjonarnych),
* kompleksowe usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne,
* inne świadczenia wspierające rodzinę, w tym pomoc prawna (prawa rodzicielskie i uprawnienia pracownicze),
* informacje o innych formach wsparcia zawartych w ustawie „Za życiem”.
Ustawa zakłada również przyznanie jednorazowego świadczenia w wysokości 4000 zł
Komu one przysługuje?
Matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka (tj. osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka) bez względu na dochód, po wypełnieniu stosownego wniosku oraz podpisaniu zawartych w nim oświadczeń i dołączeniu wymaganych dokumentów.
Wraz z wnioskiem należy przedłożyć:
* zaświadczenie, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną najpóźniej od 10 tygodnia ciąży do porodu (zaświadczenie takie wydaje lekarz lub położna),
Wymóg ten nie dotyczy opiekuna prawnego, opiekuna faktycznego i osoby, która przysposobiła dziecko.
* zaświadczenie lekarskie, które potwierdza u dziecka ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Zaświadczenie takie może być wystawione wyłącznie przez lekarza, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarza, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód w przychodni, z którą NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii. Przepisy nie określają szczegółowo wzoru takiego zaświadczenia.
Jak prawidłowo wystawić zaświadczenie lekarskie osobom uprawnionym zgodnie z ustawą „Za życiem”, które uprawnia do jednorazowego świadczenia?
Zaświadczenie powinno zawierać informację, że lekarz potwierdza u dziecka:
* ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo
* nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.
Kiedy złożyć wniosek?
Wniosek o wypłatę świadczenia można złożyć do 12 miesięcy od dnia narodzin żywego dziecka. Wniosek złożony po tym terminie nie zostanie rozpatrzony.
Gdzie złożyć wniosek?
Należy go złożyć w urzędzie miasta/gminy lub ośrodku pomocy społecznej w miejscu zamieszkania.
Na podstawie Ustawy „Za życiem” zostały również powołane Wiodące ośrodki koordynująco – rehabilitacyjno – opiekuńcze, o których już pisałam, a z których wsparcia mogą korzystać również dzieci zagrożone niepełnosprawności (więcej na ten temat w zakaładce „inne miejsca”)
Przytoczone wyżej informacje są przygotowane na podstawie samej ustawy… a jak wiadomo, po mimo że obowiązuje kilka lat nie wszyscy jeszcze znają jej zapisy. Zdarza się nawet, że lekarze nie wiedzą czy mogą wystawić zaświadczenie czy nie. Warto wtedy przytoczyć zapisy ustawy. Jeśli dziecko spędziło dłuższy czas w szpitalu po porodzie w wielu miejscach już przy wypisie otrzymuje „zaświadczenie” w innych rodzice muszą sami o nie prosić.
Choć wytyczne są niby jasne słowo „nieodwracalne” jest często przez lekarzy rozumiane różnie. Dlatego może być tak, że jeden lekarz wypisze zaświadczenie z powodu jakiejś choroby, powikłania czy „zajścia” w okresie okołoporodowym a inny nie. Jeśli jesteśmy pewni, że nasze dziecko spełnia kryteria warto wtedy skontaktować się również z innym specjalistą.
